24 mei 1874
In 1832 hobbelden de allereerste paardentramtuigen ter wereld door de straten van New York. Het was bijna een halve eeuw wachten geblazen tot ook Gent een eerste paardentramnet in gebruik nam tussen Gent-Zuid en Dampoort. Voordien vond openbaar vervoer plaats per digilence, met paard en koets dus
Foto: Een paardentram in 1890 op de hoek van de Veldstraat en de Zonnestraat ergens voor 1890 (collectie Pierre de Meyer).
1899
Het Gentse tramnet schakelde in 1899 over van paardenkracht op elektrische tractie. De accutrams werden gevoed door batterijen aan boord. Gent werd de enige stad ter wereld met een volledig net dat op accutrams reed.
Foto: Veel belangstelling voor een testrit van een accutram in de scherpe bocht en steile helling van de Lammerstraat eind 1898. (Collectie Stedelijke Commissie Monumenten en Stadsgezichten)
1904
De baanbrekende technologie van de accutrams loste de verwachtingen niet in. De Elektrische Tramwegen van Gent (ETG) schakelden daarom over op stroomtoevoer via een bovenleiding. De tramrijtuigen namen voortaan via een trolleystang de stroom af van de rijdraad.
Foto: Een tweeasser met trolleystang rijgt richting Wintercircus. Postkaart van voor 1920. (fotograaf onbekend, publiek domein, wikimedia).
Wereldtentoonstelling in 1913
In de aanloop van de Wereldtentoonstelling van 1913 plooide het Gentse tramnet zich speciaal naar de organisatie van het internationale event. Drie speciale expositielijnen lokten het leeuwendeel van de reizigers en in een reeks nieuwe rijtuigen, waaronder de open zomerwagons, werden de bezoekers vervoerd.
Eerste Wereldoorlog
Het Gentse tramnet kreeg klappen. Koperen kabels van de bovenleidingen werden door de Duitse bezetter vervangen door ijzeren draden wat kabelbreuken in de hand werkt. Net voor de Wapenstilstand blies de Duitse genie tientallen bruggen op wat het tram- en treinverkeer ernstig verstoorde.
Tijdens de Eerste Wereldoorlog werden gewonde Duitse soldaten van het Sint-Pietersstation per tram naar het als militair ziekenhuis ingericht Feestpaleis in het Citadelpark vervoerd. De schijf waar het lijnnummer op werd geplaatst, was vervangen door een rood kruis.
Foto: fotograaf onbekend, collectie Pierre de Meyer
Tweede Wereldoorlog
Twee keer is het Gentse tramnet kop van jut. Bij de Duitse inval blazen Belgische genietroepen verschillende bruggen op om de Duitse opmars te vertragen, zoals de Terplatenbrug. Tevergeefs. De bruggen worden vervangen door tijdelijke exemplaren, die op hun beurt door het Duitse terugtrekkende leger worden opgeblazen in september 1944.
Foto: De opgeblazen Terplatenbrug. Fotograaf onbekend, collectie Archief Gent
De krimp van het Gentse stadsnet
Door de groei van het aantal auto’s en de daling van het aantal reizigers kreeg het tramnet in de jaren zestig klappen. Van de 11 stadslijnen bleven er begin jaren zeventig nog vier over. Het buurtspoornet is zelfs volledig verdwenen.
Foto: De sporen van lijn 3 worden uitgebroken in de Dendermondsesteenweg in 1974 (Foto Achiel Ryckaert collectie ETG vzw)
Een Gentse metro?
In navolging van Antwerpen, Charleroi en Luik liet de MIVG in de jaren zestig een ballonetje op om het traject van tramlijn 1 onder de grond of in de bedding van de Leie aan te leggen. De plannen voor de pre-metrolijn werden in Gent nooit uitgevoerd
Tekening: John Van Hulle, collectie Achiel Ryckaert
Streek- en stadsvervoer samen in De Lijn
In 1991 schoot de Vlaamse Vervoermaatschappij De Lijn uit de startblokken, een samensmelting van de Antwerpse M.I.V.A, het Gentse M.I.V.G. en de buurtspoorwegen.<
Foto: Een PCC in 1991, eerste jaar van De Lijn, nog in de kleuren van de MIVG, maar het logo is overplakt door dat van De Lijn. Bas Schenk
Nieuw millennium, nieuwe sporen, nieuwe trams
In 2000 werden de gloednieuwe gelede lagevloertrams logsgelaten, bijnaam ‘Hermelijns,’ later volgden ook de ‘supertrams’, de Albatrossen. Het tramnet werd verder uitgebreid tot Flanders Expo, het UZ Gent en het centrum van Zwijnaarde.
Foto: De inhuldigingsrit in 2016 van de tot Zwijnaarde verlengde tramlijn werd uitgevoerd door een Hermelijn, voorafgegaan door een dieseltram van het type dat tot 1954 Zwijnaarde bediende. (foto Luc Koenot)